Al een langere tijd is er meer aandacht gekomen voor schijnzelfstandigheid onder ondernemers en nu heeft de overheid besloten in 2025 hier weer strenger op hand te haven. Misschien werk je al jaren als zzp’er of run je een eenmanszaak met een paar vaste opdrachtgevers. Maar wat als de Belastingdienst opeens bepaalt dat je niet écht zelfstandig bent? Dit kan grote gevolgen hebben voor jou en je opdrachtgevers. Goed om je hier dus in te verdiepen voordat het nieuwe jaar begint, maar de richtlijnen zijn nogal vaag, wat bij veel zelfstandigen voor onzekerheid zorgt. Waar ligt nu de grens tussen loondienst en zzp’er?
Schijnzelfstandigheid: Wat is het precies?
Veel mensen staan er misschien niet bij stil, maar zelfstandig zijn betekent niet alleen je eigen onderneming hebben. Schijnzelfstandigheid ontstaat wanneer iemand officieel als zelfstandige werkt, maar eigenlijk als een ‘gewone’ werknemer functioneert. Stel dat je al lange tijd fulltime voor één opdrachtgever werkt, waarbij je vaste uren draait, onder directe aansturing staat en in principe alles doet dat een werknemer ook zou doen. In deze situatie kan de Belastingdienst je als schijnzelfstandige aanmerken.
De overheid wil hiermee voorkomen dat bedrijven werknemers vervangen door zelfstandigen om op kosten te besparen. Als zelfstandige kan je gebruik maken van de belastingvoordelen maar heb je ook minder zekerheid en geen sociale bescherming, en dat wil de overheid gelijker trekken m.b.v. de Wet DBA.
In 2016 is de Wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties) ingevoerd om de relatie tussen opdrachtgevers en zelfstandigen helder vast te stellen. De wet biedt modelovereenkomsten die je kunt gebruiken om de samenwerking vast te leggen. Het doel is dat je met deze richtlijnen kunt aantonen dat je echt als zelfstandige werkt. Als je hieraan niet voldoet, is er sprake van loondienstverband. De Belastingdienst controleerde hier altijd op, maar vanaf 2025 mogen ze er ook boetes en naheffingen op leggen.
Tip: Zorg ervoor dat je overeenkomsten zorgvuldig opstelt en dat je, indien mogelijk, meerdere opdrachtgevers hebt. Dit helpt je om de Belastingdienst te laten zien dat je écht zelfstandig bent.
Beoordeling van arbeidsrelaties: Waar let de Belastingdienst op?
Om de relatie te bepalen wordt er vooral gelet op de gezagsverhouding tussen jou en je opdrachtgever, de manier waarop jij binnen de organisatie te werk gaat en het ondernemerschap in het algemeen. Word je bijvoorbeeld aangestuurd door een leidinggevende? Ben je een vast onderdeel van het team? Heb je meerdere opdrachtgevers, draag je risico en bepaal je zelf hoe je je werk uitvoert? Oftewel: functioneer je als werknemer of zelfstandige?
Vanaf 2025 zal de Belastingdienst dit controleren aan de hand van de verrichte werkzaamheden. Hierdoor wordt achteraf beoordeeld of de opdracht daadwerkelijk als zelfstandige is uitgevoerd. Gebruik de modelovereenkomsten van Wet DBA dus als richtlijn en zorg ervoor dat de werkzaamheden ook in lijn zijn met deze overeenkomst.
Wet ter Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties en Rechtsvermoeden
In theorie lijkt de Wet DBA een goede richtlijn, maar in de praktijk gaat dit minder soepel. Veel ondernemers en opdrachtgevers vinden de scheidingslijn tussen loondienst en zelfstandigheid nog onduidelijk. Hierdoor is er een nieuw wetsvoorstel aangeleverd: Wet ter Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties en Rechtsvermoeden (VBAR). Deze wet moet voor meer duidelijkheid zorgen bij het vaststellen van arbeidsrelaties. Echter is de inhoud nog niet vastgelegd en zal het nog een tijd duren voordat deze wordt geïmplementeerd.
De Toekomst van ondernemerschap
De aankomende veranderingen bieden zelfstandigen de kans om sterker en zekerder te ondernemen. Door heldere richtlijnen weet je straks precies waar je aan toe bent. De overheid heeft daarnaast plannen om een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering en een pensioenregeling te implementeren, waardoor je als zelfstandige meer financiële veerkracht opbouwt voor de toekomst. Op lange termijn zal dit voor meer rust en stabiliteit zorgen. Het uiteindelijke doel is om ondernemers te beschermen en meer zekerheid te bieden op zoveel mogelijk vlakken.
